Rize'de her akarsuya santral

Fırtına Vadisi, Ikizdere Vadisi derken şimdi de, hidroelektrik santral projeleri Rize'nin genelini içerisine alıyor. Köy dernekleri ve diğer sivil toplum örgütleri, projelerin bütününe karşı çıktıklarını belirtiyor. Suların toplanıp büyük bölümünün kanallardan geçmesinin doğal yaşam için yıkım olacağını belirtiyor. Yaz aylarında suyu azalan derelerin yüzde 30'luk suyla var olmasının olanaksız olduğuna dikkat çeken Rizeliler, projelerin kente katkı sağlamayacağını savunarak baraj yapımı yerine bölgenin turizme açılması gerektiğini savunuyor.

Rize Valiliği'nden yapılan açıklamaya göre ise gelişmiş ülkelerde hidroelektrik potansiyelin yüzde 8o-9o'ı değerlendirilirken, ülkemizde ise bu potansiyelin ancak yüzde 35'inin kullanılıyor. Bugüne kadar Rize'de, 4628 Sayılı Enerji Piyasası Kanunu (EPK) kapsamında 43 adet HES projesine müracaat olduğunun belirtildiği valiliğin açıklamasında, söz konusu projelerin n tanesinin DSİ, 4 tanesinin Elektrik İşleri Etüt idaresi (EİE) ve 28 tanesinin ise tüzel kişiler tarafından geliştirildiği ifade edildi. Açıklamada ayrıca söz konusu bu projelerin tamamlandığında ise yılda 845,67 MW kurulu güçte toplam 3443,95 GW enerji üretileceği belirtildi.

HER AKARSUYA SANTRAL

Neredeyse HES projesi yapılmayan hiçbir akarsuyu kalmayan Rize'de, daha önce Fırtına Vadisi üzerinde kurulması planlanan Dilek-Güroluk HES projesi ile başlayan eylemler, İkizdere Vadisi üzerinde kurulması planlanan HES eylemleri ve ardından da Fındıklı dereleri üzerindeki HES eylemleri ile devam etmişti.

EPK'ca geliştirilen HES projelerinin haziran ayında yapılan güncellemeye göre, Rize Merkez Taşlıdere ve Kaledere dereleri üzerinde i; Kalkande-re ve İyidere dereleri üzerinde birer; Çamhhemşin Fırtına deresi üzerinde 2; Hemsin deresi üzerinde 2; Fındıklı'daki Abuçağlayan, Yeşildere, Büyükdere dereleri üzerinde birer, Kokasör deresinde 2 ve Çağlayan deresi üzerinde 3; Çayeli Seslidere, Başköyde-re, İncesudere, Beyazsu, Büyükçay ve Çataldere dereleri üzerinde birer Büyükdere ve Uzundere dereleri üzerinde 2; Güneysu Kaledere ve Potomya dereleri üzerinde 2, Çataldere, Paçaşurdere, Plahozdere, Taşlıdere dereleri üzerinde birer; İkizdere ve Çamlı-dere deresi üzerinde birer, İyidere deresi üzerinde 2, Cimildere deresi üzerinde 3; Güneyce Yayladere deresi üzerinde 1, Kaptanpaşa Çataldere deresi üzerinde 1 adet HES kurulması planlanıyor.

DSİ'nin güncelleştirmelerine göre ise söz konusu 43 HES'in 32'si fizibilite aşamasında, 9'unun ise inşaatı devam ediyor.

TEPKİLER ÇIĞ GİBİ

Evimizi, tarlamızı terk etmek zorunda kalacağız

Santral inşaatlarıyla ilgili gelişmelere tepkili olan yöre halkı, bölgede yaşayan insanların bilinçlendirilmesi için köy köy dolaşarak toplantılar yapıyor. Fındıklı Derelerini Koruma Platformu basın sözcüsü Hüseyin Acar toplantılarda, Anlı ve Çağlayan Dereleri üzerinde HES girişiminde bulunulduğu takdirde yöre halkına yarar ya da zarar mı getireceği konuları üzerinde konuşmalar yaptıklarını ifade etti.

'YAŞAM KAYNAĞIMIZ KURUYACAK'

Toplantılarda HES'ler yapılırsa doğanın bozulacağı görüşünün vurgulandığını belirten Acar, derelere yapılacak müdahale sonrasında burada yaşayan insanların küresel ısınma sonucu evlerini, arazilerini terk etmek zorunda kalacaklarını savundu. Rize halkının duyarlılığını artırmak için eylemler, paneller yaptıklarını, bildiriler dağıttıklarını ve imza kampanyası düzenlediklerini hatırlatan Acar, HES'ler konusunda halkı bilinçlendirmek için çalışmalarını sürdüreceklerini kaydetti.

Aslandere Turizm Yardımlaşma ve Çevre Derneği Başkanı Engin Seyhan da projenin en önemli yaşam kaynağını kurutacağını savundu. Akarsuların santrala kadar belli alanda tünellerle taşınmasının bölgenin sonu olacağını belirten Seyhan, "Canlı türlerinde azalma yaşanır. Bölgemizde alternatif turizmin geliştirilmesi için çalışmalar yaparken böyle bir gelişme ile karşılaşmamız bizi şaşırttı. Yetkililerden doyurucu açıklama gelmemesi endişelerimizi da artırdı. Bir an önce doğru bilgiye ulaşmak istiyoruz. Baraj değil doğal hayatı zarar vermeyecek, doğa ile barışık turizm yatırımları istiyoruz" dedi.

KIYI BALIKÇILARI DA KARŞI

Barajlara bir itiraz da kıyı balıkçılarından geldi. Fındıklı Balıkçılar Kooperatifi Denetmeni Osman Zeki Özbulut, HES'lerin deniz yaşamını olumsuz etkileyeceğini söyledi. Özbulut şöyle devam etti:

"Karadeniz birçok balığın yumurta bıraktığı bir deniz. Balıklar akarsuyun bol olduğu deniz suyunun nispeten serin olduğu akarsuların denizle buluştuğu bölgelerin açıklarında yumurta bırakır. Dere sularında yaşanacak azalma ve buna bağlı ısınma denizlerimizde balıkların üreme noktalarını etkileyecek. Binlerce kilometre yol kat edip yumurtlamaya gelen balıklar sıcak suyla karşılaşacak. Sahil yolundan sonra denizimiz bir darbede bu proje ile alacak."

[Birgün]