Her gün dünyamızın gitgide ısındığıyla ilgili yeni haberler okuyoruz. Özellikle de atmosferdeki karbondioksit yoğunluğunun artışı yüzünden, iklim önemli bir değişim geçirmekte.
Dünya iklimi, bugüne kadar hiç olmadığı kadar hızlı bir şekilde değişiyor. Doğa bu değişime ayak uyduramıyor, hayvanlar ve bitki dünyası zarar görüyor. Hastalık tehlikesi artıyor. İklim değişiminden zengin endüstri ülkeleri sorumlu, ama bu olumsuz etki yoksul ülkelere daha fazla zarar vermekte.
Peki iklim değişimi dünyamızda neleri değiştiriyor?
Buzullar eriyor
Buzullar iklimin termometresi gibidirler. Eski ve yeni buz tabakalarının kütlelerine, yapılarına ve günümüzdeki erime süreçlerine bakılarak iklim değişimi gayet iyi bir şekilde izlenebilmekte. Uluslararası İklim Değişimi Paneli (IPCC) tarafından 2030 yılı itibariyle Alplerde yaşanacak değişimler şu şekilde açıklandı:
Kar yağış sınırı ortalama olarak 200-300m düşecek
Avusturya’da bulunan 97 buzuldan 92’isi küçülecek; bu erime süreci 19.yy’ın ortalarında başlamış
1850’den bu yana buzul alanları yarı yarıya küçülmüş
IPCC’ye göre kuzey yarımküredeki donmuş toprakların ve buzulların yarısı eriyip yok olacak. Dünyadaki içme suyunun üçte ikisi buzullardan elde edilmekte. Mesela Himalaya masifinin güneyindeki insanlar içme sularını tamamen buzullardan karşılıyorlar. Bu bölgede dünya nüfusunun üçte biri yaşadığına göre buzulların erimesi büyük bir felaketi de beraberinde getirecektir. Dünya genelinde sadece Yeni Zelanda ve İskandinavya’da buzullarda olumlu gelişmeler yaşanıyor. Klimanjaro, And dağları ve Himalaya tehdit altında olan bölgeler.
Hayvan türleri azalıyor
İngiltere’de gerçekleştirilen kapsamlı bir araştırma, ülkede özellikle böcek ve kuş türlerinde önemli bir değişimin yaşandığını ortaya koydu. Son 20 yıl içinde kelebeklerin %70’i ve kuşların yarısı yok olmuş.
İklim değişimi kutup ayılarını bile etkilemeye başladı. Kuzey kutbundaki buzlar yirmi sene öncesine göre iki hafta daha önce kırılmaya başladığı için, kutup ayılarının yaşam koşulları çok zorlaştı. Kutup ayılarındaki yavrulama oranı 1980 yılından bu yana %10 oranında azalmış. İklim değişimi bitki örtüsünü de değiştirdiğinden hayvanların yaşam alanları kısıtlanmakta. Bazı göçmen kuşlar bu yüzden göç yollarını bile değiştiriyorlar.
Bitki dünyasındaki değişimler
Daha az su ağaçların daha yavaş büyümesine, kurak yazlar tohumların erken olgunlaşmasına, artan hava sıcaklıkları ise çiçeklerin erken açmasına yol açmakta. Bu gelişme özellikle de Japonya’da çok iyi takip edilmekte. Kyoto’daki kiraz ağaçlarının çiçeklenmesi, 705 yılından beri kaydedilmekte.
Bu belgeye göre kiraz çiçekleri 1950 yılına dek, yılın 102. ila 108.gününden sonra açıyormuş. Oysa 1950 yılından sonra 100. günden önce açmaya başlamışlar. Buna benzer çok sayıda gözlemler var ama hepsini doğrudan doğruya iklim değişimiyle ilişkilendirmek mümkün olmuyor. Fakat ilkbaharın git gide daha erken başlaması, iklim değişimiyle kesin ilişkili gibi.
Deniz seviyesi yükseliyor mu?
Deniz seviyesiyle ilgili öncelemeler en fazla tartışılan konulardan biridir. Kutup başlıklarındaki buzların erimesi yüzünden, git gide daha fazla tatlı su karışıyor denizlere, bu da dünya genelindeki deniz seviyesinin yükselmesine neden oluyor. Bu gelişmeden özellikle de Sri Lanka ve Güney Denizi’ndeki atol adaları çok etkilenecek. IPCC’nin hesaplarına göre dünya genelindeki deniz seviyesi 2100 yılına dek 10 ila 90cm yükselecektir.
Deniz seviyesi 20.yy’da da 10 ila 20cm kadar yükseldi. Deniz seviyesinin yükselişi yüzünden bazı adalar ve kıyı bölgeleri suya gömülecektir. Tabii birçok yerde sellerin yaşanacağını da söylüyor bilim adamları. Tahminlere göre 20 yılda bir tüm dünyayı etkileyecek çok büyük sel felaketleri yaşanacak. Ama bu öncelemelere bakıp dünyamızda kuraklığın kalmayacağını düşünmeyin. Yazlar git gide daha kuraklaşırken, kış aylarında seller artacak.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder