Dünya güneş fırtınasının etkisi altında

Bugün dünyayı etkileyen jeomanyetik fırtına Pazar günü erken saatlerde güneşte meydana gelen patlamayı izliyor. Güneş fırtınasının etkilerinin Çarşamba günü boyunca da sürmesi bekleniyor.

Güneşteki patlamalar, güneşin atmosferinde depolanan manyetik enerjinin birdenbire serbest kalmasıyla oluşuyor.

Coronal Mass Ejection (CME - Koronal Kütle Atımı) adı verilen olay sırasında da, enerji yüklü parçacıklar uzaya yayılıyor.

Bu da dünya üzerindeki, elektrik enerji hatları, iletişim sistemleri ve uydu sistemleri gibi teknolojileri etkileyebiliyor. Kutuplara yakın noktalarda uçan uçaklar da güneş fırtınasından etkilenebiliyor.
Güneşten dağılan parçacıkların bir başka sonucu da "Kuzey ışıkları"nın olağan bölgelerin daha güneylerinde de görülebilecek olması.

ABD Uzay ve Havacılık Dairesi'nden (NASA) bir sözcü, uzmanların güneşteki patlamanın beklenen etkileriyle ilgili çalışma yaptıklarını ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nda görev yapan 6 astronotun güneşten yağan parçacıklardan kendilerini korumak için birşey yapmalarına gerek olmadığı sonucuna varıldığını bildirdi.

1972 yılında güneşteki bir patlama ardından oluşan jeomanyetik fırtına yüzünden, ABD'nin Illinois eyaletinden yapılan tüm şehirler arası telefon konuşmalar kesilmişti.
1989 yılında da, bir başka güneş fırtınası Kanada'nın Quebec eyaletinde 6 milyon kişinin elektriksiz kalmasına yol açmıştı.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi'ne bağlı Uzay Hava Tahmini Merkezi sözcüsü, bu sonuncu güneş patlamasının sonuçlarının fazla büyük olmayacağını kaydetti.

[BBC Türkçe]


Solar storm's effects to lash Earth through Wednesday

Our planet is being bombarded by high-energy particles unleashed by the strongest solar storm since 2005, scientists say.

The charged particles are mostly a concern for satellites - which they can disrupt - and astronauts.
But they can also cause communication problems for aircraft travelling near the poles.
The geomagnetic storm has been caused by a potent flare that erupted from the Sun at 0400 GMT on Sunday.

Dünyayı Sarsacak Patlama

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), dün Güneş’te olağandışı bir fırtına yaşandığını ve önümüzdeki birkaç gün boyunca çok sayıda uydunun fırtınadan olumsuz etkilenebileceğini belirtti.

Ulusal Hava Bürosu (NWS) yetkilileri, “2006’dan bu yana Güneş’te yaşanan en büyük fırtınaya tanık olduklarını ve ortaya çıkacak jeomanyetik etkilerin bugünden itibaren kendisini göstermeye başlayabileceği” uyarısını yaptı.

NWS’den Bill Murtagh, “M-2 (orta ölçekli) Güneş fırtınasının dün TSİ 08.41’de gerçekleştiğini” açıkladı. Murtagh, “İlk patlamanın çok büyük olmadığını gördük ancak açığa çıkan radyasyon ve materyalin boyutu çok büyük… Güneş’te yaşanan bu büyük patlamayı izlemek gerçekten etkileyici” dedi.

NASA’nın, Güneş fırtınasına ait görüntüleri inceleyen laboratuarlarından yapılan açıklamada, “patlamanın doğrudan Dünya’ya yönelmediği, bu yüzden etkisinin tahmin edilenden daha az olacağı” belirtildi.

Yapılan açıklamada, “Güneş mantar şeklini alan enerji parçacıkları püskürdü. Parçacıklar dağılarak neredeyse Güneş'in yüzeyinin yarısını kaplayacak bir alana yayıldı” denildi.

ETKİSİ 21.00’DA BAŞLIYOR
Murtagh, “Patlamayı yakından takip ettiklerini, çünkü Dünya ile Güneş arasındaki manyetik alanların çarpışmasına neden olabileceğini” belirtti. Güneş ile Dünya arasındaki manyetik alanlar birbirlerine 150 milyon kilometre mesafede bulunuyor.

NASA’lı yetkililer, Güneş patlamasının neden olduğu orta ölçekli jeomanyetik fırtınanın bugün TSİ 21.00’da etkisini göstermeye başlayacağını ve 12 ile 24 saatlik bir süre için geçerli olacağını belirtti. Yetkililer ayrıca, “2006 yılında yüksek enerjili proton parçacıklarının uzaya saçıldığı Güneş patlamasının ardından, en büyük patlamayla karşı karşıya olunduğunu” ifade etti.

İLK UYDULAR ETKİLENECEK
Güneş patlamasının neden olduğu jeomanyetik fırtına, enerji şebekelerinin, GPS uydularının ve kutup bölgelerindeki uçuşları olumsuz etkileyebilir.

Murtagh, “Eğer durumu iyi idare edersek zarar görmemiz söz konusu değil… Radyasyon saçan fırtınaların yaşandığı günlerde, kutup bölgeleri üzerinden geçen uçakların rotalarını değiştirmesi gerekiyor dedi.

Öte yandan, aurora borealis (kuzey ışıkları) ve aurora australis (güney ışıkları), 8-9 Haziran tarihlerinde geç saatlerde görünebilecek.

Bir günde 22 patlama!

Güneş'te son beş yılın en aktif günü yaşandı.

Rusya Federasyonu Bilim Akademisi, Güneş'te havai fişek gösterisini andıran patlamaların meydana geldiğini bildirdi.

Akademinin Lebedev Fizik Enstitüsü bilim adamları tarafından kurulan "Tesis" gözlemevi, Güneş'te GEOS ölçeğine göre 18'i C ve 4'ü M şiddetinde olmak üzere 22 patlamanın meydana geldiğini tespit etti.

"Tesis" gözlemevinin internet sitesinde, Güneş'te son beş yılın en aktif gününün 8 Şubatta yaşandığı belirtildi.

Güneş'te çok sayıdaki bu patlamaların 24 ila 36 saat içinde Dünya'ya ulaşacağını, ancak manyetik fırtına oluşturacak güçte olmadığını belirten bilim adamları, X şiddetindeki patlamaların Dünya'da manyetik fırtınaya yol açtığına işaret etti.

Güneş'te bir günde en fazla patlamanın meydana geldiği 14 Ocak 2005'te 26'sı C ve 4'ü M şiddetinde 30 patlama yaşanmıştı. 2009 yılında ise sakin bir yıl geçiren Güneş'te, 25'i son üç ayda olmak üzere toplam 28 patlama meydana gelmişti.

GEOS ölçeğine göre, Güneş'te meydana gelen patlamalar yaydıkları X ışını şiddetine göre A, B, C, M ve X harfleriyle belirtilen 5 sınıfa ayrılıyor. A 0.0 olarak belirtilen en düşük şiddetli patlama, Yer yörüngesinde bir metre kareye düşen 10 nanovat ışına karşılık geliyor. Patlamanın şiddetine göre belirlenen her bir kademe artışında metre kareye düşen ışın miktarı 10 kat artıyor. Güneş etkinliğinin yoğun olduğu 2003 yılı Ekim ayında X 17 olarak belirtilen bir milyon nanovat şiddetinde patlamalar kaydedildi.

Amerikan uzay kurumu NASA'nın Güneş'in faaliyetlerini ve Dünya ile iklim üzerindeki etkilerini daha iyi anlamak için bugün uzaya fırlatacağı "Solar Dynamics Observatory-SDO" gözlem aracındaki Atmospheric Imaging Assembly (AIA) teleskobu, Güneş ve atmosferinin yüksek çözünürlüklü görüntülerini çekecek.

Helioseismic and Magnetic Imager (HMI), manyetik alanları doğuran plazma hareketlerini ölçmek için güneşin iç bölümünü gözlemleyecek, Extreme Ultraviolet Variability Experiment (EVE) da Dünya atmosferinin soğurduğu ve Dünya'dan ölçülmesi mümkün olmayan, Güneş'in aşırı ultraviyole ışımasındaki enerji miktarını ölçecek.

[NTV]

Güneşte son 2.5 yılın en şiddetli patlaması

"Tesis" gözlemevi Güneş'te son 2.5 yılın en şiddetli patlamasını tespit etti.

Rusya Federasyonu Bilimler Akademisi, Lebedev Fizik Enstitüsü bilim adamları tarafından kurulan "Tesis" gözlemevi, patlamanın GOES ölçeğine göre M 2.3 şiddetinde olduğu bildirildi.

Patlamanın 19 Ocak’ta, TSİ 15.00 da başladığı, 15.41 de en yüksek seviyesine ulaşarak 16.57 ye kadar, iki saate yakın sürdüğünü kaydeden bilim adamları, bu patlamanın 4 temmuz 2007 tarihinde meydana gelen patlamadan sonraki en büyük patlama olduğunu belirtti.

GEOS ölçeğine göre, Güneş’te meydana gelen patlamalar yaydıkları x ışını şiddetine göre A, B, C, M ve X Latin harfleriyle belirtilen 5 sınıfa ayrılıyor. A 0.0 olarak belirtilen en düşük şiddetli patlama, Yer yörüngesinde 1 metre kareye düşen 10 nanovat ışına karşılık geliyor. Patlamanın şiddetine göre belirlenen her bir kademe artışında metre kareye düşen ışın miktarı 10 kat artıyor. Güneş etkinliğinin yoğun olduğu 2003 yılı ekim ayında X 17 olarak belirtilen 1 milyon nanovat şiddetinde patlamalar kaydedildi.

[Radikal]