Hava, su, ses kirliliğinden sonra bir de ışık kirliliği çıktı. TÜBİTAK?Ulusal Gözlemevi Başuzmanı Dr. Tuncay Özışık, geceleri insanları hayran bırakan şıkır şıkır kent görüntülerinin arkasında yatan korkunç gerçekleri anlattı.
Gereksiz ve yanlış aydınlatma ışık kirliliğine neden oluyor, canlıların yaşam alanlarını etkiliyor, maddi zarara sebep oluyor. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Başuzmanı Dr. Tuncay Özışık, ışık kirliliğinin zararlarına işaret ederek, yanlış yerde, yanlış zamanda, yanlış miktarda ve yanlış yönde ışık kullanılmasının zararlarına dikkat çekti.
Işık kirliliği kaynaklarını yol, cadde ve sokak aydınlatmaları, park, bahçe ve spor alanları aydınlatmaları, turistik tesis ve binaların dış cephe aydınlatmaları, reklam panoları, güvenlik amaçlı aydınlatmalar ve evlerden taşan ışıklar şeklinde sıralayan Özışık, kötü aydınlatmanın devlet bütçesi ve gece gökyüzünü izlemek isteyenlerin yanı sıra doğal hayata da olumsuz etkileri olduğunu dile getiriyor.
Özışık, “Gece, gökyüzünü ve karanlığını kullanarak yaşamlarını düzenleyen birçok canlı, yeterince karanlık bir gökyüzü bulamıyor. Örneğin gece seyahat eden göçmen kuşlar için ışık kirliliği yeni bir tehlike” diye anlatıyor.
Bir gecede binlerce kuş ölür
Kimi türlerin milyonlarca kilometre yol kat ettiğini hatırlatan Özışık’a göre, bu türlerin macerası şöyle gelişiyor: “Kısmen takımyıldızlardan yön bulurlarken gökdelenler, deniz fenerleri gibi yüksek yapılardan yayılan ışıklar onlar için çekici olur. Bunun sonucu, kuşlar ya yorulup düşünceye kadar ışık etrafında dönerler ya da doğrudan binaya çarparlar. Bu şekilde bir gecede binlerce kuşun öldüğü biliniyor.” Özışık, kimi deniz hayvanlarının yuvalama alışkanlıklarının da ışık kirliliği ya da yapay aydınlatma yüzünden tehlikede olduğunu anlatıyor: “Deniz kaplumbağalarının binlerce yumurtasından çıkan yavrulardan yalnızca birkaçı denize ulaşabiliyor. Denize ulaşmak için denizle kara arasındaki aydınlık farkını kullanan kaplumbağalar yapay ışıklandırmalarla karaya yönelince ölüyorlar.”
Özışık’a göre, ışık kirliliği insan sağlığına da zarar veriyor:?“Geceleri aşırı ışıklı ortamlarda çalışan kadınlarda meme kanseri görülme sıklığında artışlar görülüyor. Gece ışıklı ortamların çocuklarda uyku bozukluklarına sebep olduğu, biyolojik ritmlerinde bozulmalara yol açtığı da kanıtlanmış. Uzmanlar özellikle çocukların uyudukları odalarda herhangi bir suni ışık kaynağının kullanılmamasını öneriyor. Çocuğun karanlık kavramını bilmesi ve yaşamın bir parçası olduğunu öğrenmesi önemlidir.”
[Radikal]
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder